Περιγραφή θέματος

  • Γενικά

    Μεταβολικά Νοσήματα - Καρδιαγγειακή Νόσος, από την Παθοφυσιολογία στη θεραπεία

    Διδάσκοντες: Μωυσής Ελισάφ, Ρήγας Καλαϊτζίδης, Χαράλαμπος Μηλιώνης, Γεώργιος Λιάμης, Ευάγγελος Λυμπερόπουλος, Σταυρούλα Τσιάρα, Βασίλειος Τσιμιχόδημος, Ευάγγελος Ρίζος

    • Περιγραφή μαθήματος

      Στο μάθημα θα γίνει ενδελεχής και εμπεριστατωμένη παρουσίαση των μεταβολικών νοσημάτων. Τα μαθήματα θα επικεντρωθούν στην παθοφυσιολογία των νοσημάτων, την κλινική εικόνα και τη θεραπευτική αντιμετώπιση. Ειδικότερα θα εξεταστούν τα ακόλουθα πεδία:

      1. Παθοφυσιολογία της αθηρωματικής νόσου [1]
      2. Παθοφυσιολογία της αθηρωματικής νόσου [2]
      3. Ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιποπρωτεϊνών και αθηρωματική νόσος
      4. Διαταραχές της ομοιοστασίας των υδατανθράκων – Αντίσταση στην ινσουλίνη και παθοφυσιολογικά επακόλουθα
      5. Σακχαρώδης διαβήτης : Διάγνωση και αντιμετώπιση
      6. Διαταραχές της ομοιοστασίας του ουρικού οξέος
      7. Διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας
      8. Διαταραχές της ομοιοστασίας του H2O
      9. Διαταραχές της ομοιοστασίας του Κ+
      10. Υπέρταση: Παθοφυσιολογία / Διάγνωση/ Ανίχνευση βλάβης οργάνου – στόχου / Θεραπεία
      11. Άλλα σπανιότερα μεταβολικά νοσήματα
      12. Διαταραχές της ομοιοστασίας του Ca2+
      13. Emerging (αναδυόμενοι) παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου [ο ρόλος της Lp(a), της φλεγμονής, της ομοκυστεΐνης και των θρομβωτικών παραγόντων
      14. Οι σύγχρονες οδηγίες (guidelines) για τη θεραπεία των δυσλιπιδαιμιών.

    • Μαθησιακοί στόχοι

      Θα δοθεί υλικό από την πιο πρόσφατη βιβλιογραφία και θα δοθούν στους μεταπτυχιακούς φοιτητές εργασίες για καλύτερη αφομοίωση της διδακτέας ύλης. Στο τέλος του μαθήματος οι μεταπτυχιακοί φοιτητές θα γνωρίζουν τα πιο σύγχρονα δεδομένα για την παθοφυσιολογία και αντιμετώπιση της αθηρωματικής νόσου, του σακχαρώδη διαβήτη, της υπέρτασης, της υπερουριχαιμίας, των δυσλιπιδαιμιών, των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και των διαταραχών της οξεοβασικής ισορροπίας.

    • Λέξεις κλειδιά

      Δυσλιπιδαιμίες, αθηροσκλήρωση, σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, διαταραχές της ισορροπίας και των ηλεκτρολυτών.

  • 1. ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ [1]

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην πρώτη θεματική ενότητα περιγράφεται η παθοφυσιολογία της αθηρωματικής νόσου (μέρος πρώτο). Ειδικότερα εξετάζονται με λεπτομέρεια τα θέματα που αφορούν στην καρδιαγγειακή νόσο, στους παράγοντες κινδύνου, στους τροποποιήσιμους και μη τροποποιήσιμους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, στην αθηρωματική πλάκα, στο ενεργοποιημένο ενδοθήλιο, στις απεικονιστικές μεθόδους εκτίμησης αθηροσκλήρωσης, στις εκδηλώσεις αθηροσκληρωτικής νόσου, στα λιποπρωτεϊνικά σωματίδια, στους φλεγμονώδεις δείκτες, στα ιστικά μακροφάγα, στα αφρώδη κύτταρα, τους χημειοτακτικούς παράγοντες, στα προσκολλητικά μόρια, στην οξειδωτική τροποποίηση της LDL.

    Λέξεις κλειδιά: Καρδιαγγειακή νόσος, παράγοντες κινδύνου, τροποποιήσιμοι και μη τροποποιήσιμοι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, αθηρωματική πλάκα, ενεργοποιημένο ενδοθήλιο, απεικονιστικές μέθοδοι εκτίμησης αθηροσκλήρωσης, εκδηλώσεις αθηροσκληρωτικής νόσου, λιποπρωτεϊνικά σωματίδια, φλεγμονώδεις δείκτες, ιστικά μακροφάγα, αφρώδη κύτταρα, χημειοτακτικοί παράγοντες, προσκολλητικά μόρια, οξειδωτική τροποποίηση της LDL.

  • 2. ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ [2]

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στη δεύτερη θεματική ενότητα περιγράφεται η παθοφυσιολογία της αθηρωματικής νόσου (μέρος δεύτερο). Ειδικότερα εξετάζονται με λεπτομέρεια τα θέματα που αφορούν στην καρδιαγγειακή νόσο, στους παράγοντες κινδύνου, στους τροποποιήσιμους και μη τροποποιήσιμους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, στην αθηρωματική πλάκα, στο ενεργοποιημένο ενδοθήλιο, στις απεικονιστικές μεθόδους εκτίμησης αθηροσκλήρωσης, στις εκδηλώσεις αθηροσκληρωτικής νόσου, στα λιποπρωτεϊνικά σωματίδια, στους φλεγμονώδεις δείκτες, στα ιστικά μακροφάγα, στα αφρώδη κύτταρα, τους χημειοτακτικούς παράγοντες, στα προσκολλητικά μόρια, στην οξειδωτική τροποποίηση της LDL.

    Λέξεις κλειδιά: Καρδιαγγειακή νόσος, παράγοντες κινδύνου, τροποποιήσιμοι και μη τροποποιήσιμοι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, αθηρωματική πλάκα, ενεργοποιημένο ενδοθήλιο, απεικονιστικές μέθοδοι εκτίμησης αθηροσκλήρωσης, εκδηλώσεις αθηροσκληρωτικής νόσου, λιποπρωτεϊνικά σωματίδια, φλεγμονώδεις δείκτες, ιστικά μακροφάγα, αφρώδη κύτταρα, χημειοτακτικοί παράγοντες, προσκολλητικά μόρια, οξειδωτική τροποποίηση της LDL.

  • 3. ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΚΑΙ ΑΘΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην τρίτη θεματική ενότητα του μαθήματος εξετάζονται οι ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιποπρωτεϊνών και η αθηρωματική νόσος.

    Λέξεις κλειδιά: Λιπιδαιμικές παράμετροι, αθηρωμάτωση, επιδημιολογικά δεδομένα, παθοφυσιολογικά δεδομένα, δεδομένα κλινικών μελετών, ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου.

  • 4. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ –ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην τέταρτη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετώνται οι διαταραχές της ομοιοστασίας των υδατανθράκων, η αντίσταση στην ινσουλίνη καθώς κα τα παθοφυσιολογικά επακόλουθα.

    Λέξεις κλειδιά: Διαβήτης, ΣΔ τύπου 1, ΣΔ τύπου 2, ΣΔ της κύησης, άλλοι τύποι του ΣΔ, ινσουλινοπενία, ινσουλινοαντίσταση, εξωκρινής μοίρα, ενδοκρινής μοίρα.

  • 5. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην πέμπτη θεματική ενότητα του μαθήματος εξετάζονται οι τρόποι διάγνωσης και αντιμετώπισης του σακχαρώδους διαβήτη.

    Λέξεις κλειδιά: Γλυκόζη, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, διαβήτης τύπου Ι, διαβήτης τύπου 2, ινσουλίνη.

  • 6. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην έκτη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετώνται οι διαταραχές της ομοιοστασίας του ουρικού οξέος.

    Λέξεις κλειδιά: Υπερουριχαιμία, υποουριχαιμία, ουρική νόσος.

  • 7. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην έβδομη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετώνται οι διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας.

    Λέξεις κλειδιά: Οξέωση, αλκάλωση, αλκαλαιμία, αντιρρόπηση.

  • 8. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ Η2Ο

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην όγδοη θεματική ενότητα του μαθήματος εξετάζονται οι διαταραχές της ομοιοστασίας του Η2Ο.

    Λέξεις κλειδιά: Πρωτεογλυκάνες, δραστηριότητα των οστεοκλαστών, ωσμορύθμιση, ωσμοϋποδοχείς, υπερνατριαιμία, υπονατριαιμία.

  • 9. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ Κ+

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην ένατη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετώνται οι διαταραχές της ομοιοστασίας του Κ+. Συγκεκριμένα, εξετάζεται η υποκαλιαιμία, η υπερκαλιαιμία και οι βασικές αρχές της ομοιοστασίας του Κ+.

    Λέξεις κλειδιά: Υποκαλιαιμία, υπερκαλιαιμία, ομοιοστασία καλίου.

  • 10. ΥΠΕΡΤΑΣΗ: ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ / ΔΙΑΓΝΩΣΗ / ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΒΛΑΒΗΣ ΟΡΓΑΝΟΥ-ΣΤΟΧΟΥ / ΘΕΡΑΠΕΙΑ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στη δέκατη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετάται η υπέρταση. Ειδικότερα εξετάζεται η παθοφυσιολογία της υπέρτασης, η διάγνωση της υπέρτασης καθώς και η ανίχνευση βλάβης του οργάνου - στόχου.

    Λέξεις κλειδιά: Υπέρταση, παθοφυσιολογία, διάγνωση, ανίχνευση βλάβης, όργανο στόχος, υπέρταση - γονίδια, υπέρταση - περιβάλλον, ενδειαγγειακός όγκος, αιμοδυναμικοί παράγοντες, νατριοευαισθησία.

  • 11. ΑΛΛΑ ΣΠΑΝΙΟΤΕΡΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην ενδέκατη θεματική ενότητα περιγράφονται κάποια σπανιότερα μεταβολικά νοσήματα.

    Λέξεις κλειδιά: Μεταβολικά νοσήματα, αιμοχρωμάτωση, μορφές αιμοχρωμάτωσης, κληρονομική αιμοχρωμάτωση, νόσος Wilson.

  • 12. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ Ca2+

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στη δωδέκατη θεματική ενότητα του μαθήματος περιγράφονται οι διαταραχές της ομοιοστασίας του Ca2+.

    Λέξεις κλειδιά: Ραχίτιδα, οστεομαλακία, βιταμίνη D, υπερβιταμίνωση D, υποφωσφαταιμική ραχίτιδα, υποφωσφατασία, νόσος PAGET.

  • 13. EMERGING (ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΙ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ Lp(a), ΤΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ, ΤΗΣ ΟΜΟΚΥΣΤΕΪΝΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΡΟΜΒΩΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ)

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στη δέκατη τρίτη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετώνται οι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (ο ρόλος της Lp(a), της φλεγμονής, της ομοκυστεΐνης και των θρομβωτικών παραγόντων).

    Λέξεις κλειδιά: Αιμόσταση, στάδια της αιμόστασης, διαταραχές της αιμόστασης, οδοί της πήξης, ινωδογόνο, FDP και D-Dimers, ινωδολυτικός μηχανισμός, ινωδολυτικοί παράγοντες, πλασμινογόνο.

  • 14. ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ (GUIDELINES) ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΩΝ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στην δέκατη τέταρτη θεματική ενότητα του μαθήματος μελετώνται οι σύγχρονες οδηγίες για τη θεραπεία των δυσλιπιδαιμιών.

    Λέξεις κλειδιά: Κατηγορίες δυσλιπιδαιμιών, υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση, LDL-CHOL.

  • Βιβλιογραφία

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    • ΜΩΥΣΗΣ ΕΛΙΣΑΦ, ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ, ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ: ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ, ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΓΙΟΝΑΚΗΣ
    • ΜΩΥΣΗΣ ΕΛΙΣΑΦ ‘’ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΩΝ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ’’ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Β. ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΣ, ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΜΑΡΤΙΟΣ 2013
    • ΜΩΥΣΗΣ ΕΛΙΣΑΦ ‘’ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ’’, ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΣ, ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΜΑΡΤΙΟΣ 2015.

    Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία και υλικό προς μελέτη

    • ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ
    • ΒΙΒΛΙΑ
    • ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ