Περιγραφή θέματος

  • Γενικά

    Εκπαιδευτική Ψυχολογία

    Διδάσκουσα: Επίκ. Καθηγήτρια Γεωργία Παπαντωνίου

    • Περιγραφή μαθήματος

      Ορισμός και έννοιες-κλειδιά της εκπαιδευτικής ψυχολογίας.

      Νοημοσύνη και γνωστική ανάπτυξη. Κληρονομικότητα και περιβάλλον. Ατομικές διαφορές. Μηχανισμοί ανάπτυξης.

      Η θεωρία γνωστικής ανάπτυξης του Piaget. Κριτική της θεωρίας του Piaget και εμπειρική επανεξέταση των ιδεών του.

      Νοημοσύνη (η ανάπτυξη της μέτρησης της νοημοσύνης, θεωρίες για τη νοημοσύνη).

      Κίνητρα και συναισθήματα στην εκπαίδευση: Εφαρμογές των θεωριών αιτιακών αποδόσεων στην εκπαίδευση. Αιτιακές αποδόσεις και συναισθήματα. Εσωτερικά και εξωτερικά κίνητρα στην εκπαίδευση. Αυτο-αντίληψη, αυτο-εκτίμηση.

      Έλεγχος και διοίκηση της τάξης. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού.

    • Μαθησιακοί στόχοι

      • Στόχοι του μαθήματος είναι:
      1. η εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές θεωρίες (νοημοσύνης, γνωστικής ανάπτυξης και κινήτρων) που σχετίζονται με την εκπαίδευση, και
      2. η εξοικείωσή τους με τις  εφαρμογές τους στην εκπαίδευση
      • Αναμένεται οι φοιτητές:
      1. να είναι ενήμεροι για τις βασικές θεωρίες νοημοσύνης και γνωστικής ανάπτυξης και
      2. να έχουν κατανοήσει την επίδραση των παραγόντων κινήτρων δασκάλου και μαθητών στη διαδικασία της μάθησης.

    • Λέξεις κλειδιά

      Εκπαιδευτική ψυχολογία, Γνωστική ανάπτυξη, Θυμικό, Κίνητρα, Μέθοδοι έρευνας, Νοημοσύνη.

  • 1. Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Ορισμός, Έννοιες-κλειδιά

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Ορισμός, Έννοιες-κλειδιά (διατήρηση πειθαρχίας, μαθησιακή ετοιμότητα).

    Λέξεις κλειδιά: Εκπαιδευτική ψυχολογία, Διοίκηση της τάξης, Διδακτικές τεχνικές, Στοχαστικός εκπαιδευτικός.

  • 2. Σημαντικά ζητήματα στη σύγχρονη Εκπαιδευτική Ψυχολογία

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Ιδιότητες διακεκριμένων εκπαιδευτικών. Γνώση που πρέπει να διαθέτουν οι εκπαιδευτικοί. Σημαντικά ζητήματα στη σύγχρονη Εκπαιδευτική Ψυχολογία (κονστρουκτιβισμός, διαφορετικότητα των μαθητών στην τάξη, εξωσχολικές επιδράσεις).

    Λέξεις κλειδιά: Σαφήνεια μαθήματος, Διδακτική ποικιλία, Εμπλοκή στο έργο, Προσεκτικός έπαινος, Κονστρουκτιβισμός, Διαφορετικότητα μαθητών.

  • 3. Η ανάπτυξη των μαθητών: Στοιχεία κοινωνικής ανάπτυξης

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στοιχεία κοινωνικής ανάπτυξης (προσκόλληση, οικογένεια) και εφαρμογές τους στην εκπαίδευση.

    Λέξεις κλειδιά: Προσκόλληση, Τύποι γονεϊκής συμπεριφοράς ι εφαρμογές τους στην εκπαίδευση.

  • 4. Η ανάπτυξη των μαθητών: Στοιχεία γνωστικής ανάπτυξης

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Θεωρίες γνωστικής ανάπτυξης των Piaget και Vygotsky: Έννοιες-κλειδιά, στάδια και σημεία κριτικής.

    Λέξεις κλειδιά: Αφομοίωση, Αναπροσαρμογή, Εξισορρόπηση, Σχήμα, Ζώνη εγγύτερης ανάπτυξης, Υποστηρικτικό πλαίσιο.

  • 5. Νοημοσύνη: Ορισμός και κλίμακες μέτρησής της

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Ορισμοί νοημοσύνης. Κλίμακες Binet και Weschler.

    Λέξεις κλειδιά: Νοημοσύνη, Νοητικό Πηλίκο, Κλίμακες νοημοσύνης, Γνωστικό ύφος.

  • 6. Θεωρίες Νοημοσύνης: Ψυχομετρική προσέγγιση

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Θεωρίες Νοημοσύνης προερχόμενες από την Ψυχομετρική προσέγγιση: Spearman, Thurstone, Guilford, Cattell-Horn-Carroll, Vernon, και Gustafsson (τα ιεραρχικά μοντέλα).

    Λέξεις κλειδιά: Ανάλυση παραγόντων, Ρέουσα νοημοσύνη, Αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη, Ιεραρχικά μοντέλα.

  • 7. Θεωρίες Νοημοσύνης: Πολλαπλοί τύποι νοημοσύνης

    Περιγραφή θεματικής ενότητας:  Θεωρίες Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης: Gardner, Sternberg, Goleman.

    Λέξεις κλειδιά: Αναλυτική ικανότητα (Ακαδημαϊκή νοημοσύνη), Πρακτική νοημοσύνη, Συναισθηματική νοημοσύνη.

  • 8. Κίνητρα και μάθηση Ι: Εφαρμογές των θεωριών αιτιακών αποδόσεων στην εκπαίδευση

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το κίνητρο επίτευξης και η θεωρία αιτιακών αποδόσεων. Διαστάσεις των αιτιακών αποδόσεων. Αιτιακές αποδόσεις και συναισθήματα. Εσωτερικά και εξωτερικά κίνητρα. Εσωτερικά κίνητρα και εκπαίδευση. Ο επιτυχημένος δάσκαλος. Η θεραπευτική χρήση των αιτιακών αποδόσεων στο σχολείο.

    Λέξεις κλειδιά: Αυτο-ρύθμιση, Διαστάσεις αιτιακών αποδόσεων (δυνατότητα ελέγχου, σταθερότητα, τόπος, ύπαρξη πρόθεσης), Έπαινος.

  • 9. Κίνητρα και μάθηση ΙΙ: Σχέσεις της αυτο-αντίληψης και της αυτο-εκτίμησης με τη μάθηση

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Οι έννοιες της αυτο-αντίληψης, της αυτο-εκτίμησης και των διαστάσεών τους. Οι σχέσεις τους με τη γνωστική ανάπτυξη και τη μάθηση κατά τη βρεφική, την προσχολική και τη σχολική ηλικία.

    Λέξεις κλειδιά: Αυτο-αντίληψη, Αυτο-εκτίμηση.

  • 10. Η προσωπικότητα, οι ιδιότητες και το στρες του εκπαιδευτικού

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Ερευνητικά ευρήματα που αφορούν την αποτελεσματικότητα και το στρες του εκπαιδευτικού.

    Λέξεις κλειδιά: Αποτελεσματικότητα, Στρες, Συναισθηματική ασφάλεια ους. Οι σχέσεις τους με τη γνωστική ανάπτυξη και τη μάθηση κατά τη βρεφική, την προσχολική και τη σχολική ηλικία.

  • Βιβλιογραφία

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    • Elliot, S., Kratochwill, T., Littlefield-Cook, J., & Traver, J. (2008). Εκπαιδευτική ψυχολογία (Επιμ. Έκδ. Ε. Συγκολλίτου & Α. Λεονταρή). Αθήνα: Gutenberg.
    • Slavin, R. E. (2007). Εκπαιδευτική ψυχολογία: Θεωρία και πράξη (Επιμ. Έκδ. Κ. Μ. Κόκκινος). Αθήνα: Μεταίχμιο.
    • Γιαβρίμης, Π. (2010). Ζητήματα παιδαγωγικής και σχολικής ψυχολογίας. Αθήνα: Σιδέρης.

    Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία και υλικό προς μελέτη

    Βιβλία:

    • Δήμου, Γ. (2002). Εκπαιδευτική ψυχολογία: Θεωρίες μάθησης. Αθήνα: Gutenberg.
    • Fontana, D. (1996). Ψυχολογία για εκπαιδευτικούς (Μτφ. Μ. Λώμη). Αθήνα: Σαββάλας.
    • Foulin, J.-N., & Mouchon, S. (2002). Εκπαιδευτική ψυχολογία (Μτφ. Μ. Φανιουδάκη). Αθήνα: Μεταίχμιο.
    • Καραγιαννοπούλου, Ε. (2007). Για τη μάθηση: Η σημασία του σχεσιακού παράγοντα. Αθήνα: Gutenberg.
    • Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2011). Τα κίνητρα στην εκπαίδευση. Αθήνα: Πεδίο.
    • Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2012). Ψυχολογία κινήτρων. Αθήνα: Πεδίο.
    • Schunk, D. H. (2010). Θεωρίες μάθησης; Μια εκπαιδευτική θεώρηση. Αθήνα: Μεταίχμιο.
    • Schunk, D. H., Pintrich, P., & Meece, J. (2010). Τα κίνητρα στην εκπαίδευση (Επιμ. Έκδ. Ν. Μακρής & Δ. Πνευματικός). Αθήνα: Gutenberg.
    • Woolfolk, A. (2007). Εκπαιδευτική ψυχολογία (Επιμ. Έκδ. Ε. Μακρή-Μπότσαρη). Αθήνα: Έλλην.
    • Χατζηχρήστου, Χ. (2004). Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο: Πρόγραμμα προαγωγής της ψυχικής υγείας και της μάθησης. Αθήνα: Τυπωθήτω.