Περιγραφή θέματος

  • Γενικά

    Στωϊκή Φιλοσοφία: Επίκτητος, εγχειρίδιο

    Διδάσκουσα: Επίκ. Καθηγήτρια Συλβάνα Χρυσακοπούλου


    • Περιγραφή μαθήματος

      Το παρόν μάθημα εστιάζει στην αντίληψη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας  κυρίως από την ελληνιστική εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα ως ένα σύνολο πνευματικών ασκήσεων, που στοχεύουν στην ανάδειξη της φιλοσοφίας σε ''αίρεσιν βίου'' κατά τον Γάλλο φιλόσοφο Pierre Hadot στο ομώνυμο βιβλίο του Πνευματικές ασκήσεις, του οποίου την μετάφραση στην νεοελληνική επιμελήθηκε η διδάσκουσα για τον εκδοτικό οίκο ''Ηλέκτρα''. Η διδάσκουσα παρουσιάζει το υπό έκδοση υλικό εν σχέσει με το Εγχειρίδιο του Στωικού φιλοσόφου Επικτήτου, το οποίο εξετάζει όχι μόνο από την φιλοσοφική, αλλά και από την φιλολογική του άποψη κατά τις απαιτήσεις του μαθήματος.

    • Μαθησιακοί στόχοι

      • Αντικειμενικοί στόχοι μαθήματος - επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα - μαθησιακοί στόχοι

      Εξοικείωση με την γλώσσα του Επικτήτου  όχι μόνο από γραμματικής και συντακτικής απόψεως, αλλά και φιλοσοφικής εντός των πλαισίων της πρακτικής διαστάσεως που λαμβάνει η φιλοσοφία στις Σχολές που ιδρύονται και λειτουργούν από την ελληνιστική εποχή έως και την ύστερη αρχαιότητα.

      • Τι αναμένεται ο εκπαιδευόμενος να γνωρίζει, να κατανοεί και να κάνει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος

      Γραμματική, συντακτική αναγνώριση των όρων στο Εγχειρίδιο του  Επικτήτου καθώς και φιλοσοφική ανάλυση χωρίων και ένταξή τους στην αντίληψη της φιλοσοφίας ως αιρέσεως βίου, όπως διαμορφώνεται στην εποχή του συγγραφέως κατά τον P. Hadot.

    • Λέξεις κλειδιά

      Pierre Hadot, Πνευματική Άσκηση, Μελέτη θανάτου, αίρεσις βίου, φιλοσοφική θεραπεία, απάθεια,  Στωικοί, Επικούρειοι, Νεοπλατωνικοί, Επίκτητος, Εγχειρίδιο.

  • 1. ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΑΥΡΗΛΙΟΥ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Ο P. Hadot εξηγεί την μετάβαση από τον Επίκτητο στον Μ. Αυρήλιο στο βιβλίο του: Μάρκος Αυρήλιος. Η ένδον ακρόπολις (υπό έκδοση).Το μάθημα είναι συνδετικό μεταξύ του προηγουμένου εξαμήνου και του εαρινού, ώστε να κατανοήσουν οι φοιτητές την συνέχεια των μαθημάτων.

    Λέξεις κλειδιά: Τρεις τόποι.

  • 2. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Ιστορικό πλαίσιο εντάξεως του μαθήματος από την ελληνιστική  εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα, οπότε και ιδρύονται όλες οι φιλοσοφικές σχολές, στις οποίες αναφερόμαστε: Στωική, Επικούρεια, Νεοπλατωνική.

    Λέξεις κλειδιά: Πρακτική φιλοσοφία, ελληνιστική εποχή, ύστερη αρχαιότητα.

  • 3. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΩΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Θεμελιώδης έννοια κατανοήσεως της φιλοσοφικής προβληματικής του P. Hadot είναι η φιλοσοφία ως ''αίρεσις βίου'' υπό την πρακτική έννοια που λαμβάνει από την ελληνιστική εποχή και μετά, κατ' αντιδιαστολή προς την θεωρητική διάσταση που είχε η φιλοσοφία κατά Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Οι πνευματικές ασκήσεις που ο P. Hadot αναλύει προέρχονται από την πρακτική εντός των άνωθεν Σχολών, όπως προκύπτουν από την παράδοση.

    Λέξεις κλειδιά: Φιλοσοφία, αίρεσις βίου.

  • 4. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Υπό εξέταση σύγγραμμα από φιλοσοφικής απόψεως, προκειμένου να διερευνηθεί η σχέση του με τις άνωθεν θεματικές διά της μεταφραστικής, γραμματικής και συντακτικής εξετάσεώς του κατά τις απαιτήσεις του μαθήματος.

    Λέξεις κλειδιά: Στωική Φιλοσοφία, Επίκτητος, Εγχειρίδιον.

  • Ασκήσεις

  • Βιβλιογραφία

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    Pierre Hadot: Exercises spirituels et philosophie antique υπό έκδοση στην νεοελληνική από τον εκδοτικό οίκο Ηλέκτρα

    Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία και υλικό προς μελέτη

    Συγγράμματα, πηγές στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος:

    1.  von Arnim, Hans, Stoicorum veterum Fragmenta
    2. Αρχαία κείμενα στωικών, επικουρείων και νεοπλατωνικών: Oxford / Loeb Classical texts
    3. Σχετική βιβλιογραφία με τους άνωθεν συγγραφείς στην ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική γλώσσα.

     

    Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

    • Pierre HADOT, Exercices Spirituelles et Philosophie Antique, Albin Michel, 2002.
    • Pierre HADOT, La citadelle Ιntérieure: Introduction aux “Pensées” de Marc Aurèle, Librairie Anthème Fayard, Paris 1992
    • Ilsetraut et Pierre HADOT, Apprendre à Philosopher dans l’Antiquité, Références, Paris, 2004.

     

    • SEDLEY D., LONG A.A.,The Hellenistic Philosophers. vol. 1 The principal sources in translation with philosophical commentary with (Cambridge University Press, 1987)
    • LONG A.A.,The Hellenistic Philosophers Vol. 2 Greek and Latin texts with notes  (Cambridge University Press, 1987)
    • LONG A.A.,The Question of Eclecticism. Studies in later Greek Philosophy, (co-editor with J. Dillon) (University of California Press, 1988)
    • LONG A.A.,Images and Ideologies: Self-definition in the Hellenistic World, (co-editor with A. W. Bulloch, E.S. Gruen, A. Stewart) (University of California Press, 1993)
    • LONG A.A.,Stoic Studies (Cambridge University Press, 1996)
    • LONG A.A.,Epictetus. A Stoic and Socratic Guide to Life (Clarendon Press, Oxford, 2002)
    • LONG A.A.,From Epicurus to Epictetus: Studies in Hellenistic and Roman Philosophy (Oxford University Press, 2006).

    • Βιντεοδιαλέξεις