Περιγραφή θέματος

  • Γενικά

    Η Τέχνη του Μπαρόκ - Ροκοκό

    Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Βικτώρια Φερεντίνου

    1 2

    3


    • Περιγραφή μαθήματος

      Στο μάθημα παρουσιάζεται και αναλύεται η καλλιτεχνική παραγωγή (αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική) από τις αρχές του 17ου έως τα μέσα του 18ου αιώνα στην Ευρώπη. Έμφαση δίδεται στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική ιστορία της περιόδου ώστε να φωτιστούν οι συνθήκες και ζυμώσεις που συνέβαλαν στη διαμόρφωσης της τέχνης του Μπαρόκ-Ροκοκό. Οι διαλέξεις επικεντρώνονται στην εξέταση των διαφορετικών τάσεων και στιλ που αναπτύχθηκαν στην Ιταλία, την Ισπανία, τις Κάτω Χώρες και τη Γαλλία μεταξύ 1600-1750. Τα εικαστικά παραδείγματα αναλύονται στα ιστορικά συμφραζόμενά τους λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις των παραγγελιοδοτών (εκκλησιαστική και κοσμική εξουσία, αστική τάξη) και το σύχρονο θεωρητικό λόγο γύρω από την τέχνη.

    • Μαθησιακοί στόχοι

      Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

      α. κατανοεί τους όρους και τις βασικές έννοιες της ιστορίας της τέχνης του Μπαρόκ-Ροκοκό  

      β. αναγνωρίζει και περιγράφει τα εικαστικά έργα που σηματοδότησαν την περίοδο 1600-1750.

      γ. αναλύει κριτικά την τέχνη της εποχής χρησιμοποιώντας επιστημονικά εργαλεία ανάλυσης

      δ. αξιολογεί τις διαφορετικές τάσεις και τα στιλ που αναπτύχθηκαν κατανοώντας τις ιδιαίτερες συνθήκες διαμόρφωσής της τέχνης της περιόδου στην Ιταλία, την Ισπανία, τις Κάτω Χώρες και τη Γαλλία

      ε. έχει εικόνα της ιστοριογραφίας της τέχνης του Μπαρόκ και του Ροκοκό.

    • Λέξεις κλειδιά

      Μπαρόκ, Ροκοκό, Αντιμεταρρύθμιση, Καθολική Εκκλησία, Προτεσταντισμός, Μοναρχία, κλασικισμός, νατουραλισμός, μυστικισμός, Λουδοβίκος ΧΙV, ηθογραφική ζωγραφική, νεκρή φύση, προσωπογραφία.

  • 1. Εισαγωγή στην τέχνη του Μπαρόκ και του Ροκοκό

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Εισαγωγή στην τέχνη του Μπαρόκ και του Ροκοκό:

    Επεξήγηση των βασικών εννοιών της ιστορίας της τέχνης του Μπαρόκ-Ροκοκό, επισκόπηση της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ιστορίας της Ευρώπης (17ος-18ος αιώνας), η ιστοριογραφία της τέχνης του Μπαρόκ

    Λέξεις κλειδιά: Μπαρόκ, Ροκοκό, Τριακονταετής πόλεμος, μοναρχία, καθολικισμος, προτεσταντισμός, αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική, «Σχολές» του Μπαρόκ, Wölfflin.

  • 2. Η τέχνη του Μπαρόκ στην Ιταλία τον 17ο αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το Μπαρόκ στην Ιταλία. Αντιμεταρρύθμιση και τέχνη. Σύνοδος του Τρέντο και Προτεσταντισμός. Αρχιτεκτονική και γλυπτική στη Ρώμη. Ζωγραφική: νατουραλισμός και κλασικισμός.

    Λέξεις κλειδιά: Σίξτος V, παπική εξουσία και καλλιτέχνες, Bernini, Borromini, Guarini, Pietro da Cortona, Michelangelo da Caravaggio, Orazio Gentileschi,Artemisia Gentileschi, Αδερφοί Carracci, Guido Reni, Domenichino, Guercino.


  • 3. Η τέχνη του Μπαρόκ στην Ισπανία τον 17ο αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το Μπαρόκ στην Ισπανία. Η Αυτοκρατορία των Αψβούργων και η εξουσία τoυ Φιλίππου τoυ III, του Φιλίππου Δ’ και του Καρόλου του ΙΙ. Αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική. Θρησκευτικός μυστικισμός και ρεαλισμός. Το έργο των Ribera, Zurbarán, Velázquez, Murillo.

    Λέξεις κλειδιά: Pedro de la Torre, Alonso Cano, Lorenzo Rodriguez, Gregorio Fernandez, Juan Martínez Montañés, Pedro de Mena y Medrano, José de Ribera, Francisco de Zurbarán, Diego Rodríguez de Silva y Velázquez, Bartolomé Esteban Velázquez.


  • 4. Η τέχνη του Μπαρόκ στη Φλάνδρα τον 17ο αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Η ιστορία των Κάτω Χωρών τον 17ο αιώνα. Καθολικισμός στη Φλάνδρα. Αστική τάξη και τέχνη. Η ζωγραφική παραγωγή του Rubens. Η επίδραση του Rubens στην εποχή του.

    Λέξεις κλειδιά: Μοναρχία, Αντιμεταρρύθμιση, ισπανική κυριαρχία, Βρυξέλλες, Αμβέρσα, Peter Paul Rubens, Anthony van Dyck, Jacob Jordaens, Frans Sneyders, Adriaen Brouwer, David Teniers.

  • 5. Η τέχνη του Μπαρόκ στην Ολλανδία τον 17ο αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Η Ολλανδία τον 17ο αιώνα. Η «Χρυσή Εποχή» της ολλανδικής τέχνης. Η ανάπτυξη της ομαδικής προσωπογραφίας. Η παράδοση της νεκρής φύσης και των σκηνών κουζίνας. Νατουραλισμός και ηθογραφικές σκηνές. Η καλλιτεχνική παραγωγή των Rembrandt van Rijn, Frans Hals, Jan Vermeer van Delft και άλλων Ολλανδών δημιουργών.

    Λέξεις κλειδιά: Πολιτική ανεξαρτησία, προτεσταντισμός, καλβινισμός, «χρυσή εποχή», νεκρή φύση, ομαδική προσωπογραφία, τοπιογραφία, Rembrandt van Rijn, Frans Hals, Jan Vermeer van Delft.

  • 6. Η τέχνης του Μπαρόκ στη Γαλλία τον 17ο αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το Μπαρόκ στη Γαλλία. Η εξουσία του Λουδοβίκου του ΧΙΙΙ και ΧΙV. Τέχνη και μοναρχία. Η ίδρυση Ακαδημιών Τέχνης. Η ανοικοδόμηση των Παρισιού. Οι κλασικιστικές και μπαρόκ τάσεις της αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα. Η μπαρόκ γλυπτική. Οι τάσεις της γαλλικής ζωγραφικής του 17ου αιώνα.

    Λέξεις κλειδιά: Λουδοβίκος ΧΙΙΙ, Λουδοβίκος ΧΙV, μπαρόκ αρχιτεκτονική, κλασικισμός, Λούβρο, Βερσαλλίες, Simon Vouet, Charles Le Brun, Georges de La Tour, Αδερφοί Le Nain, Nicolas Poussin, Claude Lorrain,  Simon Guillain, Jacques Sarrazin, Pierre Puget, Francois Girardon.

  • 7. Η τέχνη του Ροκοκό στη Γαλλία το α’ μισό του 18ου αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το ροκοκό ως διακοσμητικό στιλ. Οι καλλιτεχνικές εξελίξεις στη Γαλλία το α’ μισό του 18ου αιώνα. Το ροκοκό στην γαλλική αρχιτεκτονική και γλυπτική. Η ζωγραφική των Jean-Antoine Watteau, Francois Boucher, Jean-Honoré Fragonard.

    Λέξεις κλειδιά: Ροκοκό, Λουδοβίκος ΧV, Jean-Baptiste Lemoyne ο Νεότερος, Jean-Antoine Watteau, Edme Bouchardon, Jean-Baptiste Falconet, Jean-Antoine Houdon, Francois Boucher, Jean-Honoré Fragonard.

  • 8. Η τέχνη του Ροκοκό και άλλες καλλιτεχνικές εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη το α’ μισό του 18ου αιώνα

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Το ροκοκό και οι ομόχρονες καλλιτεχνικές εξελίξεις στην Ιταλία. μπαρόκ και ροκοκό στην Ισπανία, η τέχνη του 18ου αιώνα στην Μεγάλη Βρετανία, πρώιμος κλασικισμός και ροκοκό.

    Λέξεις κλειδιά: Μπαρόκ, ροκοκό, κλασικισμός, ρεαλισμός, ηθογραφία, William Hogarth, Thomas Gainsborough, Sir Joshua Reynolds.

  • Βιβλιογραφία

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    • Bazin, Germain, Μπαρόκ και Ροκοκό, Αθήνα: Υποδομή, 1995.
    • Toman, Rolf, Μπαρόκ: Αρχιτεκτονική, Γλυπτική, Ζωγραφική, Αθήνα: Ελευθερουδάκης, 2008.
    • Χρήστου, Χρύσανθος, Η Ευρωπαϊκή Ζωγραφική του 17ου αιώνα, Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 1992.


    Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία και υλικό προς μελέτη

    • Alpers, Svetlana, The Art of Describing: Dutch Art in the Seventeenth Century, Chicago: University of Chicago Press, 1983
    • Careri, Giovanni and Ferrante Ferranti, Baroques, Princeton; Oxford: Princeton University Press, 2003.
    • Garrard, Mary D., Artemisia Gentileschi the image of the female hero in Ιtalian baroque art, Princeton: Princeton University Press, 1989.
    • Grijzenhout, Frans, and van Veen, Henk, The Golden Age of Dutch Painting in Historical Perspective, Cambridge: Cambridge University Press, 1999.
    • Harbison, Robert, Reflections on Baroque, Chicago and London: University of Chicago Press, 2000.
    • Harris, Anne Sutherland, Seventeenth-Century Art and Architecture, Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice-Hall, 2005.
    • Haskell, Francis, Patrons and Painters: A Study in the Relations between Italian Art and Society in the Age of Baroque, New Haven: Yale University Press, 1980.
    • Hauser, Arnold, Κοινωνική Ιστορία της Τέχνης, τόμος 2, Αθήνα: Κάλβος, 1984, σ. 215-280.
    • Held, Julius S., and Donald Posner, 17th and 18th Century Art: Baroque Painting, Sculpture, and Architecture, New York: Harry N. Abrams, 1971.
    • Magnuson, Torgil, Rome in the Age of Bernini, 2 vols, Stockholm: Almquist & Wiksell International, 1982.
    • Martin, John Rupert, Baroque, Boulder, CO: Westview, 1977.
    • Millon, Henry A., ed, The Triumph of the Baroque: Architecture in Europe, 1600–1750, New York: Rizzoli International, 1999.
    • Minor, Vernon Hyde, Baroque and Rococo: Art and Culture, Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, 1999.
    • Riegl, Aloïs. The Origins of Baroque Art in Rome: Texts and Documents, εdited and translated by Andrew Hopkins and Arnold Witte, Los Angeles: Getty Research Institute, 2010.
    • Sutton, Peter C., The Age of Rubens, Boston Museum of Fine Arts, Ghent Ludion Press, 1993.
    • Varriano, John L., Italian Baroque and Rococo Architecture, New York: Oxford Univeristy Press, 1986.
    • Vlieghe, Hans et al, Flemish Art and Architecture, 1585-1700, New Haven: Yale University Press, 1998.
    • Wittkower, Rudolph, Bernini: The Sculptor of the Roman Baroque, London: Phaidon, 1997.
    • Wittkower, Rudolph, Art and architecture in Italy 1600-1750, New Haven: Yale University Press, 1999.


    Διαδικτυακές Πηγές

    http://www.vam.ac.uk/page/b/baroque/

    http://www.metmuseum.org/toah/hd/baro/hd_baro.htm

    http://art.thewalters.org/browse/category/baroque-europe/

    http://www.getty.edu/art/exhibitions/bernini/

    http://www.rembrandthuis.nl/

    http://www.rubenshuis.be/

    http://www.chateauversailles.fr/homepage

    http://www.metmuseum.org/research/metpublications/Orazio_and_Artemisia_Gentileschi#

    https://www.museodelprado.es/coleccion/artista/velazquez-diego-rodriguez-de-silva-y/434337e9-77e4-4597-a962-ef47304d930d

    http://www.metmuseum.org/toah/hd/pous/hd_pous.htm

    http://www.louvre.fr/


    Βίντεο

    https://www.youtube.com/watch?v=6q4x1czHvJg

    https://www.youtube.com/watch?v=HgRWMsYBgbE

    https://www.youtube.com/watch?v=2r-LKEdR9zs

    https://www.youtube.com/watch?v=FTQ2W-cb-C8

    https://www.youtube.com/watch?v=1wMVZQjLKo8