Περιγραφή θέματος

  • Γενικά

    Εισαγωγή στη νεοελληνική λογοτεχνία

    Διδάσκουσα: Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Δέσποινα Παπαστάθη

    1


    • Περιγραφή μαθήματος

      Στο μάθημα εξετάζουμε την έννοια της λογοτεχνικής «γενιάς» (ορισμός – ιστορική αναδρομή) και κατατάσσουμε σε γενιές τους δημιουργούς της μεταπολεμικής ποίησης.  Στο σημείο αυτό μας απασχολεί το περιεχόμενο του όρου «μεταπολεμικότητα», όπως αυτός προσδιορίστηκε από τον Βύρωνα Λεοντάρη. Ακολουθεί η εξέταση των θεμάτων και των χαρακτηριστικών των ποιητών της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς. Αναδεικνύουμε το πένθος ως κυρίαρχο στοιχείο στο έργο των εκπροσώπων της γενιάς αυτής και το μελετάμε σε σχέση με τους ρητορικούς τρόπους της ειρωνείας, της μεταφοράς και της μετωνυμίας. Στη συνέχεια επιχειρούμε ερμηνευτική προσέγγιση σε ποιήματα κύριων εκπροσώπων των τριών ποιητικών τάσεων της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς: Βύρων Λεοντάρης, Πρόδρομος Μάρκογλου, Σπύρος Τσακνιάς, Κική Δημουλά, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Ζέφη Δαράκη, Γιολάντα Πέγκλη.


    • Μαθησιακοί στόχοι

      Στόχος του μαθήματος συνιστά η μελέτη των χαρακτηριστικών (θέματα και ποιητικοί τρόποι) της μεταπολεμικής ποίησης και ειδικότερα της δεύτερης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς. Οι φοιτητές εξασκούνται στην αναγνώριση θεματικών και ποιητικών μοτίβων της ποίησης της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον εντοπισμό των ρητορικών τρόπων της ειρωνείας, της μεταφοράς και της μετωνυμίας. Για τον σκοπό αυτό οι φοιτητές μελετούν ποιήματα εκπροσώπων της γενιάς αυτής καθώς και βασικά στοιχεία της βιογραφίας και εργογραφίας τους.

    • Λέξεις κλειδιά

      Γενιά, περιοδόλογηση, δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά, ποίηση του πένθους,  ελεγειακή τονικότητα, ειρωνεία, μεταφορά, μετωνυμία, πένθος, θάνατος, μνήμη, φθορά, Βύρων Λεοντάρης, Πρόδρομος Μάρκογλου, Σπύρος Τσακνιάς, Κική Δημουλά, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Ζέφη Δαράκη, Γιολάντα Πέγκλη.

  • Περιοδολόγηση της μεταπολεμικής ποίησης· Θεματικά και ποιητικά μοτίβα της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στο πρώτο μέρος του μαθήματος μελετάμε τον όρο «γενιά», κατατάσσουμε τη μεταπολεμική ποίηση σε γενιές και δίνουμε τα χαρακτηριστικά και τα θέματα της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, με ιδιαίτερη έμφαση στο στοιχείο του πένθους.

    Λέξεις κλειδιά: Γενιά, περιοδολόγηση, δεύτερη μεταπολεμική γενιά, πένθος, θάνατος, ελεγειακή τονικότητα, φθορά.

  • Ανθολόγηση εκπροσώπων της δεύτερης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς. «Kοινωνικοί» ποιητές: Βύρων Λεοντάρης, Πρόδρομος Μάρκογλου, Σπύρος Τσακνιάς.

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στο δεύτερο μέρος ανθολογούμε κύριους εκπροσώπους ("κοινωνικοί" ποιητές) της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς και προσεγγίζουμε ερμηνευτικά ποιήματά τους.

    Λέξεις κλειδιά: Βύρων Λεοντάρης, Πρόδρομος Μάρκογλου, Σπύρος Τσακνιάς.

  • Ανθολόγηση εκπροσώπων της δεύτερης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς. «Υπαρξιακοί» ποιητές: Κική Δημουλά, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου.

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στο δεύτερο μέρος ανθολογούμε κύριους εκπροσώπους ("υπαρξιακοί" ποιητές) της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς και προσεγγίζουμε ερμηνευτικά ποιήματά τους.

    Λέξεις κλειδιά: Κική Δημουλά, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου.

  • Ανθολόγηση εκπροσώπων της δεύτερης μεταπολεμικής ποιητικής γενιάς. Ποιητές του «ευπαθούς ψυχισμού»: Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, Ζέφη Δαράκη, Γιολάντα Πέγκλη.

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στο δεύτερο μέρος ανθολογούμε κύριους εκπροσώπους (ποιητές του "ευπαθούς ψυχισμού") της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς και προσεγγίζουμε ερμηνευτικά ποιήματά τους.

    Λέξεις κλειδιά: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Ζέφη Δαράκη, Γιολάντα Πέγκλη.

  • Βιβλιογραφία

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    • Η ελληνική ποίηση. Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά, τ. Στ΄, Σοκόλης, Αθήνα 2002

    Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία και υλικό προς μελέτη

    • Παπαστάθη Δέσποινα, «Ποιητική του πένθους στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά», Φιλόλογος, τχ. 163, Ιανουάριος – Μάρτιος 2016, σ. 54-71.
    • Αράγης Γιώργος, «Εισαγωγή», στον τόμο: Ανέστης Ευαγγέλου, Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά (1950-1970), Ανθολογία, πρόλογος: Ανέστης Ευαγγέλου, εισαγωγή: Γιώργος Αράγης, Παρατηρητής, Θεσ/νίκη 1994, σσ. 24-57.
    • Αργυρίου Αλέξανδρος, «Σχέδιο για μια συγκριτική της μοντέρνας ελληνικής ποίησης», Διαβάζω, τχ. 22, Ιούλιος 1979, σσ. 28-52.
    • Γιακουμάκης Δημήτρης, Κάσσος Βαγγέλης, Κεφάλας Ηλίας, Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, «Η γενιά των απόηχων (χαρτογράφηση της περιοχής των ποιητών της β΄ μεταπολεμικής γενιάς)», Νέες Τομές, τχ. 1, Άνοιξη 1985, σσ. 3-8.
    • Κάσσος Βαγγέλης, «Μια ανομολόγητη κοινότητα ποιητών (Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά), στον τόμο Πρακτικά έκτου συμποσίου ποίησης, Νεοελληνική μεταπολεμική ποίηση (1945-1985), επιμέλεια: Σωκρ. Α. Σκαρτσής, Γνώση, Αθήνα 1987, σσ. 309-322.
    • Κρανάκη Μιμίκα, «Φαινομενολογία της ‘γενηάς’», Αγγλοελληνική Επιθεώρηση, τ. 6ος, περίοδος Β΄, Χειμώνας 1953-54, σσ. 278-283.
    • Λεοντάρης Βύρων, «Η ακαταστασία της ελληνικής μεταπολεμικής ποίησης», Σημειώσεις, τχ. 24, Νοέμβριος 1984, σσ. 34-43. 
    • Μπαλούμης Επαμ. Γ., «Η β΄ μεταπολεμική ποιητική γενιά. Συνιστώσες ωρίμανσης και έκφρασης», Νέες Τομές, τχ. 1, Άνοιξη 1985, σσ. 9-16.
    • Watkin William, On mourning. Theories of loss in modern literature, Edinburgh University Press, Edinburgh 2004. 
    • Jankélévitch Vladimir, Η Ειρωνεία, μτφρ.: Μιχάλης Καραχάλιος, Πλέθρον, Αθήνα 1997.
    • Hawkes Terence, Μεταφορά, μτφ. Γαβριήλ – Νίκος Πεντζίκης, Ερμής, Αθήνα 1993.