Topic outline

  • General

    Δημώδης Βυζαντινή Λογοτεχνία

    Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Μαυρομάτης

    Η πρώτη σελίδα του χφ. του Εσκοριάλ

    • Περιγραφή μαθήματος

      H διγλωσσία στα υστεροβυζαντινά γράμματα. Γένεση του δεκαπεντασύλλαβου. Aκριτικό έπος (γένεση του έπους και ιστορική του βάση, σχέση του με τα ακριτικά τραγούδια, οι διασκευές Grottaferrata και Escorial), Προδρομικά ποιήματα (συγγραφέας, σημασία τους για τη γνώση του βίου της εποχής), Σπανέας, Mιχαήλ Γλυκάς. Περίοδος της Φραγκοκρατίας: ιστορική τοποθέτηση, «Xρονικό του Mορέως», «Xρονικό των Tόκκων». Tα βυζαντινά ιπποτικά μυθιστορήματα. Έμμετρες διασκευές μυθιστορημάτων. Hθικοδιδακτική και αλληγορική ποίηση. Ποιήματα από τον κόσμο των ζώων.

    • Μαθησιακοί στόχοι

      Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο εκπαιδευόμενος αναμένεται να γνωρίζει και να κατανοεί θέματα που σχετίζονται με:

      • τη διγλωσσία στα υστεροβυζαντινά γράμματα
      • τη γένεση του δεκαπεντασύλλαβου
      • το ακριτικό έπος (γένεση του έπους και ιστορική του βάση, σχέση του με τα ακριτικά τραγούδια, οι διασκευές Grottaferrata και Escorial)
      • Προδρομικά ποιήματα (συγγραφέας, σημασία τους για τη γνώση του βίου της εποχής).

    • Λέξεις κλειδιά

      Διγενής Ακρίτης, χφ. Grottaferrata, χφ Escorial, Σπανέας, Μιχαήλ Γλυκάς.

  • 1. Εισαγωγή στη Δημώδη Βυζαντινή Λογοτεχνία

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Περιλαμβάνει γενική βιβλιογραφία, θέματα γλώσσας (η δημώδης γλώσσα στους ύστερους βυζαντινούς αιώνες), η μετρική των δημωδών βυζαντινών κειμένων (ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, θεωρίες για τη δομή και την εξέλιξή του). Η πολιτική σάτιρα στο Βυζάντιο.

    Λέξεις κλειδιά: Hans-Georg Beck, Johannes Koder, Ihor Sevcenko,  Λίνος Πολίτης, Θεοφανού επολέμα πίταν…

  • 2. Το κείμενο του Διγενή Ακρίτη

    Περιγραφή θεματικής ενότητας:  Περιλαμβάνει γενική βιβλιογραφία και για τις πέντε διασκευές. Περιγραφή της χειρόγραφης παράδοσης και των φιλολογικών εκδόσεων.

    Λέξεις κλειδιά: Έπος ή μυθιστόρημα, χφφ. Escorial, Grottaferrata, Τραπεζούντας, Άνδρου - Αθηνών, Οξφόρδης.

  • 3. Το κείμενο του Διγενή Ακρίτη: χειρόγραφο Grottaferrata

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: O πρώτος λόγος της διασκευής της Grottaferrata. Σύγκριση με το αντίστοιχο μέρος των άλλων χειρογράφων. Ιστορικές αναφορές που περιλαμβάνονται στο κείμενο.

    Λέξεις κλειδιά: Erich Trapp, Elizabeth Jeffreys, Πάνορμον, Ανατολικόν, Αδνουμιάτης.

  • 4. Το κείμενο του Διγενή Ακρίτη: χειρόγραφο Escorial

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Αποσπάσματα από την διασκευή του Escorial. Σύγκριση με τις άλλες διασκευές. Το θέμα της αυγής στη δημώδη βυζαντινή λογοτεχνία. Χρονολόγηση του κειμένου του Διγενή. Τόπος συγγραφής και ποιητής.

    Λέξεις κλειδιά: Στυλιανός Αλεξίου, Απελάτες, Hans-Georg Beck, Αμαζόνα Μαξιμού, Φιλοπαππούς.

  • 5. Πτωχοπροδρονικά ποιήματα, Σπανέας, Μιχαήλ Γλυκάς

    Περιγραφή θεματικής ενότητας: Χειρόγραφη παράδοση των κειμένων, περιεχόμενο και συγγραφείς. Τα τέσσερα πτωχοπροδρομικά ποιήματα. Χρονολόγηση των κειμένων και αξιολόγηση τους. Το κείμενο του Σπανέα, συγγραφέας και αποδέκτης. Ο Μιχαήλ Γλυκάς και το έργο του. Το ποίημα «Στίχοι ους έγραψε καθ’ ον κατεσχέθη καιρόν».

    Λέξεις κλειδιά: Hans Eideneier, Ευδοξος Τσολάκης, Ανάθεμα τα γράμματα…, Φυλάκιση.

  • Βιβλιογραφία

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    • Ιστορία της βυζαντινής δημώδους λογοτεχνίας, Beck Hans - Georg, 4η ανατύπωση /2009, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.