Γνωστική Ψυχολογία Ι

Περιγραφή θέματος

• Γενικά
  

  Γενικά

  Γνωστική Ψυχολογία Ι
  

  Διδάσκουσα: Επίκ. Καθηγήτρια Ελένη Ζιώρη

  
  

  • Περιγραφή μαθήματος

    Το μάθημα στοχεύει στην παρουσίαση βασικών εννοιών, θεωριών και ερευνητικών δεδομένων από τον κλάδο της Γνωστικής Ψυχολογίας. Πιο συγκεκριμένα, το μάθημα αυτό καλύπτει τις βασικές γνωστικές διεργασίες της αντίληψης, της προσοχής, της μνήμης και της επίλυσης προβλημάτων. 
    

    Για την ακρίβεια οι θεματικές ενότητες που καλύπτονται στο μάθημα «Γνωστική Ψυχολογία Ι» είναι: 
    

    Γνωστική Ψυχολογία
    

    • Ιστορία & Μέθοδοι Έρευνας της Γνωστικής Ψυχολογίας
      

    Αντίληψη

    • Θεωρίες για την αντίληψη
      
    • Αντίληψη Βάθους και Κίνησης
      
    • Αντιληπτικές σταθερότητες - Οπτικές Πλάνες
      
    • Αναγνώριση αντικειμένων
      

    Προσοχή

    • Θεωρίες για την προσοχή
      
    • Επιλεκτική & διηρημένη προσοχή
      
    • Μοντέλα προσοχής
      

    Μνήμη

    • Θεωρίες – Μοντέλα μνήμης
      
    • Μνήμη εργασίας
      
    • Σημασιολογική μνήμη
      
    • Έκδηλη – άδηλη μνήμη
      
    • Θεωρίες λήθης
      
    • Τρόποι εξάσκησης της μνήμης
      

    Σκέψη

    • Επίλυση προβλημάτων
      

    
    

  • Μαθησιακοί στόχοι

    Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του συγκεκριμένου μαθήματος θα έχουν αποκτήσει: 

    • βασικές γνώσεις σε θέματα της Γνωστικής Ψυχολογίας και της σύνδεσης του παραπάνω κλάδου με τους υπόλοιπους κλάδους Ψυχολογίας

    • βασικές γνώσεις κατανόησης και κριτικής θεώρησης εμπειρικών και θεωρητικών δεδομένων από το χώρο της Γνωστικής Ψυχολογίας, καθώς και βασικές δεξιότητες διεξαγωγής ερευνητικού έργου στον παραπάνω χώρο

    • την ικανότητα συνεργασίας με τους συμφοιτητές τους για να παρουσιάσουν ένα σχέδιο έρευνας από τις παραπάνω θεματικές ενότητες της Γνωστικής Ψυχολογίας

    • την ικανότητα να πραγματοποιούν διεθνή βιβλιογραφική ανασκόπηση σε επιστημονικά περιοδικά και θέματα Γνωστικής Ψυχολογίας κάνοντας χρήση των βιβλιοθηκών του πανεπιστημίου και πηγών του διαδικτύου

    • δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και βασικές ερευνητικές δεξιότητες

    • την ικανότητα να εργάζονται ανεξάρτητα ή σε ομάδες και 

    • την ικανότητα να επικοινωνούν τη δουλειά τους σε κοινό. 

    • τις δεξιότητες απόκτησης γνώσεων, που τους χρειάζονται για να συνεχίσουν σε περαιτέρω σπουδές, με μεγάλο βαθμό αυτονομίας.

  • Λέξεις κλειδιά

    Γνωστική Ψυχολογία, αντίληψη, μνήμη, προσοχή, επίλυση προβλημάτων.
    

  • Γνωστική Ι_Νέα Ύλη Αρχείο
  • Ανακοινώσεις Φόρουμ
• 1. Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία
  

  1. Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία

  Περιγραφή θεματικής ενότητας: Αντικείμενο της Γνωστικής ψυχολογίας, ιστορική αναδρομή (θεωρητικά ρεύματα που προηγήθηκαν της Γνωστικής Ψυχολογίας, τι οδήγησε στη «Γνωστική επανάσταση»), βασικές μέθοδοι Γνωστικής Ψυχολογίας.

  Λέξεις κλειδιά: Νοητικές διεργασίες, Γνωστική Ψυχολογία, επιστημονική έρευνα, ερευνητικές μέθοδοι.

  • Σημειώσεις Αρχείο
• 2. Αντίληψη
  

  2. Αντίληψη

  Περιγραφή θεματικής ενότητας: Αρχές αντιληπτικής οργάνωσης, αντίληψη απόστασης-βάθους, αντίληψη της κίνησης, αντιληπτικές σταθερότητες, αντιληπτικές πλάνες, θεωρίες αναγνώρισης αντικειμένων, η αντίληψη ως ερμηνευτική διαδικασία, θεωρίες της αντίληψης.

  Λέξεις κλειδιά: Αντίληψη, αναγνώριση αντικειμένων, πλαίσιο αναφοράς, αντιληπτικές σταθερότητες, αντιληπτικές πλάνες.
  

  • Σημειώσεις Αρχείο
• 3. Προσοχή
  

  3. Προσοχή

  Περιγραφή θεματικής ενότητας: Διάκριση μεταξύ διαφορετικών ειδών προσοχής (επιλεκτική vs. διηρημένη), θεωρίες που ερμηνεύουν την ακουστική επιλεκτική προσοχή (η θεωρία πρώιμης επιλογής του Broadbent, η θεωρία αποδυνάμωσης της Treisman, η θεωρία τελικής επιλογής των Deutsch & Deutsch), οπτική επιλεκτική προσοχή, παράγοντες που επηρεάζουν τη διηρημένη προσοχή, αυτόματες διεργασίες.

  Λέξεις κλειδιά: Επιλεκτική προσοχή, διηρημένη προσοχή, αυτοματισμός, φαινόμενο του cocktail party, φαινόμενο stroop.
  

  • Σημειώσεις Αρχείο
• 4. Μνήμη
  

  4. Μνήμη

  Περιγραφή θεματικής ενότητας: Στάδια μνήμης, μνημονικά μοντέλα πολλαπλών αποθηκευτικών χώρων, η διάκριση μεταξύ βραχύχρονης και μακρόχρονης μνήμης, δομή, λειτουργία και πλεονεκτήματα του μοντέλου εργαζόμενης μνήμης, η θεωρία των επιπέδων επεξεργασίας, διάκριση μεταξύ σημασιολογικής και επεισοδιακής μνήμης, διάκριση μεταξύ δηλωτικής και διαδικαστικής μνήμης, διάκριση μεταξύ έκδηλης και άδηλης μνήμης, αυτοβιογραφική μνήμη, θεωρίες λήθης, διαφορετικά είδη ανάσυρσης, μοντέλα οργάνωσης γνώσεων στη μακρόχρονη μνήμη, παράγοντες που ενισχύουν τη μακρόχρονη μνήμη, είδη μνημονικών στρατηγικών.

  Λέξεις κλειδιά: Μνημονική αποθήκευση, ανάσυρση, βραχύχρονη μνήμη, μακρόχρονη μνήμη, μνήμη εργασίας, λήθη, μνημονικές στρατηγικές.
  

  • Σημειώσεις Αρχείο
• 5. Επίλυση προβλημάτων
  

  5. Επίλυση προβλημάτων

  Περιγραφή θεματικής ενότητας: Σύγκριση σαφώς και ασαφώς ορισμένων  προβλημάτων, χαρακτηριστικά προβλημάτων, το πρόβλημα του πύργου του Hanoi, το πρόβλημα του κεριού (Duncker, 1926, 1945) διαφορετικές προσεγγίσεις διερεύνησης της επίλυσης προβλημάτων, ευρετικές μέθοδοι επίλυσης προβλήματος, τρόποι αναπαράστασης ενός προβλήματος, στάδια δημιουργικής σκέψης που οδηγούν στην επίλυση προβλημάτων σύμφωνα με τον Wallas (1926), αναλογική σκέψη.

  Λέξεις κλειδιά: Επίλυση προβλημάτων, ευρετικές μέθοδοι, αναλογική σκέψη, συγκεκριμένη αναπαράσταση, αφηρημένη αναπαράσταση.
  

  • Σημειώσεις Αρχείο
• Βιβλιογραφία
  

  Βιβλιογραφία

  Προτεινόμενα συγγράμματα

  • Eysenck M.W. (2010). Βασικές Αρχές Γνωστικής Ψυχολογίας. Αθήνα, Gutenberg.

  • Hayes, Ν. (1998), Εισαγωγή στην Ψυχολογία (Τόμος Α). Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.

  • Schacter, D.L., Gilbert, D.T., Wagner, D.M. (2012). Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg.

  • Sternberg, R.J. (2011). Γνωστική Ψυχολογία. Διάδραση.

  • Βοσνιάδου, Σ. (1998). Γνωσιακή Ψυχολογία. Αθήνα: Gutenberg.

  • Βοσνιάδου, Σ. (2001). Εισαγωγή στην Ψυχολογία. (Α΄ Τόμος). Αθήνα: Gutenberg.

  • Κολιάδης, Ε.Δ. (2002). Γνωστική Ψυχολογία, Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη. Αθήνα.

  • Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2011). Γνωστική Ψυχολογία: Από την αναπαράσταση της γνώσης στο θυμικό και στη δράση. Αθήνα: Πεδίο.

  • Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α., (1992), Γνωστική Ψυχολογία. Εκδόσεις Art of Text.

  • Μάνιου-Βακάλη, Μ. (1995). Μάθηση, Μνήμη, Λήθη. Θεσσαλονίκη: Art of Text.

  • Μπαμπλέκου Ζ. (2011). Γνωστική Ψυχολογία: Μοντέλα Μνήμης. Αθήνα: Gutenberg.

  • Πόθος, Ε., & Οικονόμου, Η. (2010). Θέματα Γνωσιακής Ψυχολογίας. Αθήνα: Gutenberg.

  • Σαμαρτζή, Στ. (1995). Εισαγωγή στις Γνωστικές Λειτουργίες. Εκδόσεις Παπαζήση.

  
  

  Επιπλέον συνιστώμενη βιβλιογραφία και υλικό προς μελέτη

  • Ashcraft, M. (2002). Cognition (3rd ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall

  • Miller, G. (2003). The cognitive revolution: a historical perspective. Trends in Cognitive Science, 7, 141-144. 

  • Robinson-Riegler, G.L. & Robinson-Riegler, B. (2012). Cognitive Psychology: Applying the Science of the Mind. Pearson.