Περιγραφή θέματος

  • Γενικά

    Νομισματική και Σφραγιστική

    Διδάσκων : Χ. Σταυράκος

    Περιγραφή:

    Παρουσίαση και περιγραφή βυζαντινών σφραγίδων, ιστορία της επιστήμης της Σφραγιστικής, οι συλλογές ανά τον κόσμο, η σφραγίδα ως αρχαιολογικό εύρημα
    και αρχαιολογική/ιστορική ερμηνεία του, ιδιαιτερότητες, τυπολογία και μορφή, απεικονίσεις και παραστάσεις, η γλώσσα των βυζαντινών σφραγίδων. Είδη σφραγίδων (μέταλλο και χρήση). Τα σύμβολα, ο συμβολισμός των παραστάσεων. Ασκήσεις ταύτισης και ανάγνωσης των επιγραφών. Παρουσίαση και περιγραφή των νομισμάτων και ιστορία της (βυζαντινής) Νομισματικής, το νόμισμα ως αρχαιολογικό εύρημα και αρχαιολογική/ιστορική ερμηνεία του, τυπολογία και μορφή, απεικονίσεις, παραστάσεις και ο συμβολισμός τους, η γλώσσα των βυζαντινών νομισμάτων. Διακίνηση νομισμάτων και ο ρόλος τους στην οικονομία. Είδη νομισμάτων. Το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών. Ασκήσεις ταύτισης και ανάγνωσης των επιγραφών των νομισμάτων.

    Μαθησιακοί Στόχοι Μαθήματος : Ανάπτυξη κριτικής ικανότητας και ιστορικής και αρχαιολογικής σκέψης, ανάπτυξη δυνατότητας χρήσης και ερμηνείας σφραγιστικών και νομισματικών πηγών, αυτόνομη αναζήτηση στο αντικείμενο της Βυζαντινής Σφραγιστικής και Νομισματικής, προσαρμογή και χρήση νέων τεχνολογιών στον χώρο των μεσαιωνικών σπουδών (Σφραγιστική και Νομισματική), αυτόνομη χρήση βιβλιογραφίας

    Λέξεις κλειδιά : Βυζαντινές Σφραγίδες, Βυζαντινά Νομίσματα, Βυζαντινή Αρχαιολογία, Ιστορία Βυζαντίου, Πηγές, Διοίκηση,Γενική Επισκόπηση

  • 1 - Η Ιστορία του σφραγίσματος και η Σφραγιστική/Η χρήση των σφραγίδων

    Περιγραφή θεματικής ενότητας : Γεινικά για το σφράγισμα. Γιατί χρησιμοποιούσαν σφραγίδες οι Βυζαντινοί.

    Λέξεις κλειδιά : Σφράγιση, σφραγίδα

  • 2 - Η Σφράγιση. Τα είδη των βυζαντινών σφραγίδων

    Περιγραφή θεματικής ενότητας : Ποια τα είδη των σφραγίδων ανάλογα με διαφορετικά κρτιτήρια (μέταλλο κατασκευής, αποστολέας)

    Λέξεις κλειδιά : χρυσόβουλλα, αργυρόβουλλα, Βουλλωτήριο μολυβδόβουλλα

  • 3 - Οι συλλογές σφραγίδων. Οι σφραγίδες ως ιστορική πηγή

    Περιγραφή θεματικής ενότητας : Ποιες δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές σφραγίδων υπάρχουν στον κόσμο

    Λέξεις κλειδιά : Zacos, Dumbarton Oaks, Ermitaz, Νομισματικ΄π Μουσείο dΑθηνών

  • 4 - Οι απεικονίσεις και οι επικλήσεις / Η αξία των σφραγίδων ως ιστορική πηγή (συνέχεια)

    Περιγραφή θεματικής ενότητας : Τι εικονογραφικές παραστάσεις υπάρχουν, ανεικονικές σφραγιδες, συμβολισμοί. Πώς αξιολογούμε τις σφραγίδες

    Λέξεις κλειδιά : Χριστός, Θεοτόκς άγιοι, σκηνες

  • 5 - Βυζαντινή Νομισματική

    Περιγραφή θεματικής ενότητας : Μια γενική εισαγωγή στα Βυζαντινά νομίσματα και τη βυζαντινή νομισματοκοπία

    Λέξεις κλειδιά : Νομίσματα, χρυσά , αργυρά, χάλκινα, solidus, μιλιαρήσσιον, φόλλις

  • Βιβλιογραφία

    • J.-CL. CHEYNET, Introduction à la Sigillographie byzantine. In : J.-CL. CHEYNET, La société
    • byzantine. L’apport des sceaux I. Παρίσι 2008, 1 - 82.
    • J. COTSONIS, The Contribution of Byzantine Lead Seals to the Study of the Saints (Sixth –Twelfth Century). Byzantion 75 (2005) 383 – 497.
    • Catalogue of the Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of art. I – IV,hrsg. von J. NESBITT – N. OIKONOMIDES; V, εκδ. E. MC GEER – J. NESBITT – N.
    • OIKONOMIDES; VI, εκδ. J. NESBITT – C. MORRISSON. Ουάσινγκτον D. C. 1991, 1994, 1996,2001, 2005, 2009.
    • I. JORDANOV, Corpus of the Byzantine Seals from Bulgaria. I. Byzantine Lead Seals with Geographical names. Σόφια 2003
    • I. KOLTSIDA-MAKRE, Βυζαντινά μολυβδόβουλλα συλλογής Ορφανίδη/Νικολαΐδη Νομισματικού Μουσείου Αθηνών. Αθήνα 1996.
    • K. M. KONSTANTOPOULOS, Βυζαντιακὰ μολυβδόβουλλα τοῦ ἐν Ἀθήναις Νομισματικοῦ Μουσείου. Αθήνα 1917
    • V. LAURENT, Le Corpus des sceaux de l’empire byzantin. II : L’administration centrale. Παρίσι 1981.
    • V. LAURENT, Le Corpus des sceaux de l’empire byzantin. V: L’église, parties 1 - 3. Παρίσι 1963– 1972
    • V. LAURENT, Documents de sigillographie byzantine. La collection C. Orghidan. Παρίσι 1952.
    • V. LAURENT, Les sceaux byzantins du Médailler Vatican. Πόλη του Βατικανού 1962
    • J. NESBITT, Overstruck Seals in the Dumbarton Oaks Collection: Reused or Counterstamped?SBS 2 (1990) 67 – 93
    • N. OIKONOMIDES, A Collection of Dated Byzantine Lead Seals. Washington D. C. 1986
    • N. OIKONOMIDES, Τὰ βυζαντινὰ μολυβδόβουλλα ὡς ἱστορικὴ πηγή. Πρακτικὰ τῆς ἈκαδημίαςἈθηνῶν 62 (1987) 1 -18
    • N. OIKONOMIDES, The usual Lead seal. DOP 37 (1983) 147 – 157.
    • W. SEIBT, Die byzantinischen Bleisiegel in Österreich. 1. Teil: Kaiserhof.
    • A.-K. WASSILIOU – W. SEIBT, Die byzantinischen Bleisiegel in Österreich. 2. Teil: Zentral- und Provinzialverwaltung. Βιέννη 2004
    • V. S. ŠANDROVSKAJA, Die byzantinischen Bleisiegel als Kunstwerke. Σε: Metallkunst von der Spätantike bis zum ausgehenden Mittelalter. A. EFFENBERGER (εκδ.). Βερολίνο 1982, 48 – 55.
    • V. S. ŠANDROVSKAJA – W. SEIBT, Byzantinische Bleisiegel der staatlichen Eremitage mit Familiennamen. 1. Teil. Sammlung Lichačev – Namen A bis I. Βιέννη 2005.
    • W. SEIBT, Die Darstellung der Theotokos auf byzantinischen Bleisiegeln, besonders im 11. Jahrhundert. SBS 1 (1987) 35 – 56
    • CL. SODE, Byzantinische Bleisigel in Berlin II. Βόννη1997
    • CH. STAVRAKOS, Die byzantinischen Bleisiegel mit Familiennamen aus der Sammlung des Numismatischen Museums Athen. Βισμπάντεν 2000.
    • D. TSOUGARAKIS, Εισαγωγή στη βυζαντινή Σφραγιδογραφία. Αθήνα 1999
    • A.– K. WASSILIOU-SEIBT, Corpus der byzantinischen Siegel mit metrischen Legenden. Teil 1. Einleitung, Siegellegenden von Alpha bis inklusive My. W(iener) B(yzantinistische) S(tudien)28/1. Βιέννη 2011.
    • G. ZACOS, Byzantine lead Seals. II, ed. J. NESBITT, Βέρνη 1984
    • G. ZACOS – A. VEGLERY, Byzantine Lead Seals. I. Βασιλεία 1972
    • P. GRIERSON, Byzantine Coinage, Ουάσινγκτον DC 1999 (DO handbook)
    • http://www.doaks.org/publications/doaks_online_publications/byzcoins.pdf (και μεταφρασμένο στα ελληνικά από το ΜΙΕΤ)
    • P. GRIERSON, Byzantine Coins, Λονδίνο, Μπέρκλεϋ, 1982
    • C. MORRISSON, “Money,” in Economic History of Byzantium (EHB), A. E. Laiou ed., Ουάσινγκτον
    • DC, 2002, ch. 42, on http://www.doaks/EHB.html
    • C. MORRISSON “The Sixth Century,” ibidem, ch. 16, on http://www.doaks/EHB.html
    • C. “Money, coins and the economy” in The Byzantine world, ed. P. Stephenson, Λονδίνο, Νέα Υόρκη 2010, 34-47
    • P. GRIERSON, M. F. HENDY, Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, I - V, Ουάσινγκτον DC, 1966 - 1999, 5 vols (για την εισαγωγή στους τόμους 2-5).
    • E. GEORGANTELI, “Numismatics,” in E. Jeffreys, J. Haldon & R. Cormack (eds.), Oxford
    • Handbook of Byzantium, Οξφόρδη 2008, 157-75.